پرچم نماد ملی هر کشوریست، پرچم و فلسفه آن خیلی جذاب است،، هر علامتی را هرچند زیبا باشد نمیتوان به عنوان پرچم و نماد انتخاب کرد ، علم نمادشناسی به تعیین اندیشه و هویت نمادها میپردازد. گاه نمادها معنای مورد نظر طراح نخستین خود را پیدا نمیکنند بویژه پس از آنکه به جامعه بزرگتر تسری یابند ، به عنوان مثال نماد آرامش سواستیکا (صلیب شکسته هندی) در تسری به آلمان نازی به نمادی مخرب مبدل شد.
پرچم جمهوری اسلامی، پنج شمشیر عربی_ایرانی خمیده با دسته واحد (برخلاف نظر نامانوس که آن را رسم الخط لا اله الا الله میداند.) عملکرد خود را در ایجاد گروههای هم اندیش مانند حزب الله نشان داده است. این شمشیرهای عربی اسلامی عملا کارکرد خود را در راه اندازی نوعی جبهه مقاومت یا اینترناسیونالیسم اسلامی نشان دادند.
شیر و خورشید (شمس و الاسد، شیر و شمشیر) تنهای ایران نتوانست فراتر از مرزهای ایران جایی برای بسط فلسفه خویش پیدا کرده و بال درآورد و از نظر پنهان گردید. بسط فلسفه شیر و وشمشیر به معنی شکار کردن و درندگیست ازین رو نیاز فلسفی نماد شیر به معنای حمله و تهاجم مداوم بود. پنهان شدن شیر به معنای از میان رفتن آن نیست بلکه عملکرد آن بویژه در زمانهایی از نظر اندیشه و ایدئولوژی آشکار میشود مثلا در نمایه و خالکوبی دست مجیدرضا رهنورد.
رساله شمس اسدی (شیر وخورشید) رساله ایست که در باب تفلسف نماد مقدس پرچم ایران نگاشته ام.
کنون من بکوبم پا بر زمین
که عالم بیامد در ایرانزمین
نشستم به ایران اکنون درست
جهانی بلرزد اگر پایه سست
که اینجا یکی هست زنده به مهر
که شمس اسد هست شاه سپهر
شمس اسدی نمادی بود که بر اسلام استوار بود. یعنی عنصر عربیت در آن وجود داشت (هیچ ایرادی در این مطلب وجود ندارد)، از قضا از قاجار تا پهلوی هماره چنین بود. ما مردم ایرانی-خاورمیانه ای لزوما موی طلایی و چشم آبی اروپایی در طول تاریخ نداشتیم و از بقیه خاورمیانه جدا نیستیم. شیر نمادی است که در تاریخ اسلامی با هویت علی ابن ابی طالب (اسدالله الغالب) رابطه و مفهومی نزدیک داشت. جامعه ایرانی-شیعی پیش از انتخاب پرچم با مفهوم فردیت اسدالله یعنی علی ابن ابی طالب آشنا بود.
آیا پرچم میتواند ملتها را به هم نزدیک کند؟
ملت به عنوان مجموعه و خانواده ایست که ارزشهای مشترک داشته باشند، تجربه نشان داده پرچم میتواند اقوام را به هم نزدیک و یا از هم دور کند. مفهوم ملت به عنوان مرزهای قلبی نه مرزهای جغرافیایی و زبانی در گفتار مولانا بیان شده است.
ای بسا هندو و ترک همزبان
ای بسا دو ترک چون بیگانگان (مولانا جلال الدین محمد بلخی)
ملت به عنوان مجموعه و خانواده ایست که ارزشهای مشترک داشته باشند، در مقیاس سیاسی کوچک اندیشان بخصوص فعالیتهای سیاسی تریبالیست ها (فوق حزبگرا یا قومگرا) موعود عربها صدام میخواهد، موعود کردها حزب کومله ، موعود پارسها داریوش و کوروش، بلوچها عمر خطاب میخواهد، موعود ترکها آتاتورک و اردوغان، یعنی مبنای پهلوانی واحدی در پهنه ایران به عنوان موعود و کعبه آمال قومیتها وجود ندارد.
البته تفسیر فوق مربوط به کردار رسانه ای و خبرگزاریهاییست که صدای بلندی نیز دارند، در واقع ما به نام اینترناسیونالیسم سکولار (سوسیال دموکرات)، امروز عزادار فلسطین هستیم که نان ندارد، دیروز نگران جنبش زن زندگی آزادی که آزادی نباشد و فردا نگران افغانستان که دانشگاه ندارد یعنی در واقع متاسفانه یا خوشبختانه اینترناسیونالیسم سکولار موعود واحدی ندارد و نمیتواند داشته باشد مگر اینکه اجماعی بر اساس انتخابات حاصل گردد که در فضای فعلی دور از ذهن است.
ما عرصه خاورمیانه را (که اتفاقا دوستانه هم نیست.) دارای پتانسیل حل اختلافات و همبستگی و گذر آزاد مرزی میدانیم. از قضا ایدئولوژی اسلامی، نشان داده که در راهبرد اینترناسیونالیسم با ماهیت اسلامی از خرده احزاب تریبالیست و تجزیه طلب پیش است. رعایت سکولاریته و آزادی فردی میتواند خاورمیانه را به یک ملت دوست تبدیل کند، ولی باید این سکولاریسم و شادمانی و آزادی از یک نقطه آغاز گردد، این نقطه شروع اینک ترکیه است.ترکیه تناقض اسلام و آزادی را به خوبی در خود حل کرده است (با رعایت نسبی آزادی اجتماعی)، اگر چه نظام سیاسی ترکیه نمیتواند به عنوان دموکراسی تلقی شود (به دلیل دستکاری در انتخابات، احزاب و کاندیداها) ولی ترکیه میتواند الگوی سیاسی مناسبی برای شروع اینترناسیونالیسم در هلال ایران، عراق و افغانستان باشد. امری که با سکولاریته و بسط آزادی اجتماعی میسر خواهد شد. ایران میتواند با آزادی های مشروع کشوری زیبا به نظر برسد، آنان که چهره این مرز کهن را زشت نشان میدهند، از بسیجی دهن گشاد تا اروپایی حقه باز مایل نیستند زیبایی در چهره این شیر-گربه کهن سال نمایان شود.
دکتر امیرعلی رستم داودپور
دبیر انجمن قانون و شفا
پست الکترونیک: davoudpour@canmedlaw.org
