چرا هر ایرانی یا افغان مقیم اروپا به مشاوره حقوقی نیاز دارد؟
نقش آگاهی حقوقی در مهاجرت و زندگی مدنی در کشورهای اروپایی
مهاجرت به اروپا تنها یک جابجایی جغرافیایی نیست؛ بلکه ورود به یک نظام حقوقی، فرهنگی و اجتماعی جدید است. بسیاری از ایرانیان و افغان‌ها که در اروپا به‌سر می‌برند، ناخودآگاه با قوانینی مواجه می‌شوند که در کشورهای مبدأ یا وجود ندارند، یا به درستی اجرا نمی‌شوند. همین ناآشنایی می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات حقوقی جدی شود.
این مقاله به‌جای تبلیغ، تلاش می‌کند با رویکرد تحلیلی و مستند نشان دهد که چرا داشتن مشاور یا خدمات حقوقی مستمر برای ایرانیان و افغانستانی‌های ساکن اروپا یک ضرورت است، نه یک انتخاب اختیاری.
تفاوت بنیادی قوانین اروپا با ایران و افغانستان
▪️ ۱. حقوق داده و حریم خصوصی (Data Protection & GDPR)
در ایران و افغانستان هنوز قانون جامعی مشابه GDPR (General Data Protection Regulation) وجود ندارد. در اتحادیه اروپا، انتشار تصویر، اطلاعات شخصی یا حتی انتقال داده بدون رضایت فرد می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود.
در ایران، این موضوع اغلب در قالب «توهین» یا «مزاحمت» تعریف می‌شود و ساختارمند نیست.
▪️ ۲. افترا، تهمت، و جرایم مرتبط با بیان
در کشورهای خاورمیانه، شکایت به دلیل «افترا در فضای مجازی» اغلب نامشخص و وابسته به تشخیص قضایی است. اما در اروپا، این موضوع تحت قوانین مشخصی مانند:
Defamation law
Cyber harassment laws
Anti-discrimination and hate speech regulations
پیگیری می‌شود. حتی یک پست یا کامنت در شبکه اجتماعی می‌تواند پیامد حقوقی جدی داشته باشد.
▪️ ۳. برابری حقوقی شهروند و دولت
در اروپا اصل «برابری در برابر قانون» یک اصل بنیادین است. شکایت از شرکت‌ها، بانک‌ها، کارفرماها، حتی پلیس، حق قانونی هر فرد است. این برخلاف ساختار حقوقی غالب در ایران و افغانستان است که در آن دولت و نهادهای رسمی عملاً دست بالا دارند.
▪️ ۴. اعتبار و الزام‌آور بودن قراردادهای مدنی
در ایران بسیاری از توافق‌ها شفاهی یا غیررسمی انجام می‌شود. در اروپا، حتی قرارداد اجاره، اشتغال یا یک خرید ساده می‌تواند پیامد حقوقی ایجاد کند. یک قرارداد غلط یا نادیده گرفتن یک بند کوچک ممکن است هزینه‌های بزرگی به همراه داشته باشد.
چرا مشاوره حقوقی سالیانه مفید است؟
قوانین در اروپا پویا هستند و تغییر می‌کنند
بسیاری از پرونده‌های حقوقی قابل پیشگیری هستند
هزینه یک اشتباه حقوقی زندگی مهاجر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، از جمله:
اقامت
شغل
سوابق قضایی
محدودیت سفر
بدهی مالی
مشاور حقوقی شبیه بیمه نیست؛ بلکه بخشی از مسئولیت شهروندی در جوامع توسعه‌یافته است.
در بسیاری از کشورهای اروپایی، اشتراک حقوقی (Legal Subscription) یا قرارداد سالیانه با وکیل یک امر کاملاً رایج است. این خدمات معمولاً شامل:
پاسخ به پرسش‌های حقوقی روزمره
بررسی مدارک و قراردادها
ارائه مشاوره پیشگیرانه
راهنمایی در مواجهه با ادارات و پلیس
آموزش حقوق شهروندی و رفتار قانونی
مثال کاربردی از نیاز به مشاوره دائم
موقعیت در ایران/افغانستان در اروپا
انتشار عکس بدون اجازه معمولاً جرم محسوب نمی‌شود قابل شکایت و جریمه تحت GDPR
امضای قرارداد اجاره اغلب بدون مشاوره حقوقی ممکن است شامل مفاد غیرقانونی یا خسارت‌بار باشد
درگیری لفظی در اینترنت معمولاً بی‌پیگیری می‌تواند منجر به پرونده افترا/نفرت‌پراکنی شود
شکایت از کارفرما دشوار و زمان‌بر روند مشخص، با حقوق برابر شهروندی
نقش شرکت‌هایی مانند ایراپولسکا
شرکت‌هایی مانند ایراپولسکا در اروپا خدمات حقوقی تخصصی برای فارسی‌زبانان ارائه می‌دهند، از جمله:
مشاوره حقوقی سالیانه با هزینه ثابت
بررسی و تنظیم قرارداد
آموزش حقوق مدنی و نحوه دفاع قانونی
مشاوره به زبان فارسی برای رفع مانع زبانی و فرهنگی
این مدل، بر اساس همان سیستم «پیشگیری به جای درمان» عمل می‌کند که در کشورهای توسعه‌یافته رایج است.
جمع‌بندی علمی
در یک محیط حقوقی پیچیده مانند اتحادیه اروپا، آگاهی حقوقی برای مهاجر یک ابزار دفاعی و حیاتی است. فقدان آن می‌تواند منجر به:
سوءاستفاده در قراردادها
از دست دادن حقوق قانونی
تشکیل پرونده قضایی
آسیب به وضعیت اقامت یا شهروندی
بنابراین داشتن یک پشتیبان حقوقی مداوم – به شکل مشاور، قرارداد سالیانه یا اشتراک حقوقی – یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعه مهاجر فارسی‌زبان در اروپا است.
