ندا آقا سلطان، دانشجوی فلسفه و یکی از نمادهای اعتراضات مردمی در ایران، در جریان تظاهرات پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ به شهادت رسید. این رویداد تلخ یکی از موارد جنجالبرانگیز و دردناک در تاریخ معاصر ایران است که تأثیرات زیادی بر جامعه و سیاست کشور گذاشته است.
شهادت ندا آقا سلطان به سرعت به یکی از نمادهای مبارزه برای آزادی و حقوق بشر تبدیل شد و تصاویر و ویدئوهای او در سطح جهانی منتشر شد. این حادثه، پرسشهای زیادی را در مورد نقش نیروهای امنیتی و برخی عناصر خیانتکار در کشور ایجاد کرد. بسیاری معتقدند که این اتفاق برای تحریک خشم مردم و گرم کردن اعتراضات صورت گرفته است.
نظریهای وجود دارد که مدعی است انگلستان نقش اصلی را در شهادت ندا آقا سلطان داشته است. طبق این نظریه، سرویسهای اطلاعاتی و تخریبی خارجی با هدف ایجاد آشفتگی و بیثباتی در کشور، چنین اقدامی را برنامهریزی کردهاند. این ادعاها بر اساس تحلیلی از شواهد و قرائن موجود مطرح شده و به بحث و بررسیهای گستردهای دامن زده است.
از سوی دیگر، نمیتوان نقش نیروهای داخلی را در برخورد با مردم و سرکوب اعتراضات نادیده گرفت. جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل عملکردش در مواجهه با اعتراضات و استفاده از خشونت علیه معترضان مورد انتقاد قرار گرفته است. با این حال، ندا آقا سلطان به عنوان قربانی یکی از بزرگترین دسیسههای تاریخ معاصر ایران شناخته میشود که توسط سرویسهای تخریبی بیگانگان انجام گرفت.
فهرست جانباختگان
بازداشتگاه کهریزک
- محسن روحالامینی: ۱۸ تیر بازداشت و در اثر شکنجه کشته شد.
- محمد کامرانی: ۱۸ تیر بازداشت و ۲۵ تیر درگذشت.
- امیر جوادیفر: ۱۸ تیر بازداشت و در اثر شکنجه کشته شد.
- رامین قهرمانی: در اثر شکنجه کشته شد.
- احمد نجاتی کارگر: به دلیل ضرب و شتم و از دست دادن هر دو کلیه پس از آزادی کشته شد.
۲۵ خرداد ۱۳۸۸
- احمد نعیم آبادی: بر اثر شلیک گلوله در میدان آزادی کشته شد.
- محرم چگینی: در مقابل پایگاه بسیج مقداد به ضرب گلوله کشته شد.
- کیانوش آسا: در میدان آزادی به دلیل اصابت دو گلوله کشته شد.
- حسین اخترزند: در اصفهان توسط نیروهای بسیج از طبقه سوم به پایین پرتاب و جان باخت.
- علیرضا افتخاری: بر اثر ضربه باتون به سرش دچار ضربه مغزی و درگذشت.
- ناصر امیرنژاد: در خیابان محمدعلی جناح در تیراندازی کشته شد.
- محمود رئیسینجفی: در میدان آزادی با گلوله و ضرب و شتم مجروح و پس از ۱۳ روز درگذشت.
- فهیمه سلحشور: در میدان ولی عصر به دلیل اصابت باتون به سر کشته شد.
- داوود صدری: با شلیک از بام پایگاه بسیج مقداد جان باخت.
- حسین طهماسبی: در کرمانشاه به دلیل اصابت ضربات باتون کشته شد.
- مهدی کرمی: در محله جنت آباد تهران به قتل رسید.
- حسام حنیفه: در برابر پایگاه بسیج مقداد به ضرب گلوله کشته شد.
- علی حسنپور: در خیابان آزادی بر اثر اصابت گلوله به سر جان باخت.
- فاطمه رجبپور: در میدان آزادی بر اثر اصابت گلوله کشته شد.
- سرور برومند: در میدان آزادی بر اثر اصابت گلوله کشته شد.
- علیرضا صبوری میاندهی: بر اثر عفونت ناشی از ترکشهای گلوله به سرش، جان باخت.
- رامین رمضانی: در میدان آزادی به ضرب گلوله کشته شد.
- مهدی ستارنسب: در تظاهرات مفقود و به دلیل نامعلومی کشته شد.
- امیرحسین طوفانپور: به دلیل اصابت گلوله و ضربات دیگر کشته شد.
۳۰ خرداد ۱۳۸۸
- ندا آقاسلطان: در خیابان کارگر شمالی به علت اصابت گلوله به سینه کشته شد.
- حمید حسینبیگ عراقی: در نزدیکی میدان آزادی به علت اصابت گلوله به سینه کشته شد.
- ابوالفضل عبداللهی: در مقابل دانشگاه صنعتی شریف به دلیل اصابت گلوله به پشت سر جان باخت.
- محسن حدادی: در خیابان نصرت به دلیل اصابت گلوله به پیشانی جان باخت.
- فاطمه سمسارپور: به ضرب گلوله جان باخت.
- اشکان سهرابی: بر اثر اصابت سه گلوله به سینهاش کشته شد.
- رضا طباطبایی: در خیابان آذربایجان به دلیل برخورد گلوله به سرش کشته شد.
- سالار طهماسبی: در خیابان جمهوری به دلیل اصابت گلوله به پیشانی جان باخت.
- بهزاد مهاجر: در نزدیک میدان آزادی با شلیک گلوله به قتل رسید.
- مسعود هاشمزاده: به ضرب گلوله جان باخت.
- ایمان هاشمی: در خیابان آزادی به دلیل اصابت گلوله به چشم جان باخت.
- میلاد یزدانپناه: بر اثر تیراندازی نیروهای امنیتی جان باخت.
- کاوه سبزعلیپور: در اثر اصابت گلوله شلیک شده از بام مسجد لولاگر کشته شد.
- سعید عباسی فر گلچی: در خیابان رودکی به دلیل اصابت گلوله کشته شد.
- محمدحسین فیض: در نزدیکی پایگاه بسیج مقداد به علت اصابت گلوله به پشت سرش کشته شد.
- علی فتحعلیان: بر اثر شلیک مستقیم گلوله از بام مسجد لولاگر کشته شد.
- مسعود خسروی: به دلیل اصابت گلوله کشته شد.
- عباس دیسناد: بر اثر ضربات باتون به سرش و ضربهمغزی شدن، پس از ۳ روز به کما رفتن درگذشت.
- عالم تبعه افغانی: در خیابان خوش جنوبی به دلیل اصابت گلوله کشته شد.
عاشورا
- شهرام فرجزاده: ۳۵ ساله، زیر گرفته شدن توسط خودروی نیروی انتظامی.
- سید علی موسوی حبیبی: ۴۲ ساله، اصابت گلوله.
- شبنم سهرابی: توسط ماشین نیروی انتظامی زیر گرفته شد.
- شاهرخ رحمانی: در تظاهرات آن روز توسط خودروی نیروی انتظامی زیر گرفته شد.
- مهدی فرهادی راد: بر اثر اصابت دو گلوله به سر و سینه کشته شد.
- مصطفی کریم بیگی: در خیابان نوفل لوشاتو بر اثر اصابت گلوله به پیشانی کشته شد.
- محمد علی راسخی نیا: ۴۰ ساله، اصابت ساچمه شکاری.
- جهانبخت پازوکی: ۵۰ ساله.
- امیرارشد تاجمیر: ۲۵ ساله، زیر گرفته شدن توسط خودروی نیروی انتظامی.
۲۵ بهمن ۱۳۸۹
- صانع ژاله: بر اثر برخورد گلوله کشته شد.
- محمد مختاری: بر اثر برخورد گلوله به کتف و خونریزی کشته شد.
- امیرحسین تهرانچی: بر اثر برخورد گلوله کشته شد.
۱ اسفند ۱۳۸۹
- حامد نورمحمدی: از روی پل روگذر در شیراز توسط مأموران به پایین پرت شده و کشته شد.
چهارشنبهسوری ۱۳۸۹
- بهنود رمضانی: در میدان ۲۲ نارمک تهران به دلیل اصابت ضربات باتون کشته شد.
دیگر کشتهشدگان
- میثم عبادی: ۲۳ خرداد در میدان تجریش تهران کشته شد.
- سهراب اعرابی: ۲۵ خرداد مفقود و در تاریخ نامعلومی کشته شد.
- لطفعلی یوسفیان: ۲۵ خرداد بر اثر استنشاق گاز اشکآور شیمیایی مسموم شده و در تیر ماه درگذشت.
- شلیر خضری: ۲۶ خرداد.
- مصطفی غنیان: ۲۶ خرداد در محله سعادت آباد به دلیل اصابت گلوله به پیشانی کشته شد.
- محمد نیکزادی: ۲۶ خرداد در میدان ونک به دلیل اصابت گلوله به سینه کشته شد.
- محمدحسین برزگر: ۲۷ خرداد بر اثر اصابت گلوله بر سرش کشته شد.
- پریسا کلی: ۳۱ خرداد در بلوار کشاورز تهران کشته شد.
- علی شاهدی: ۳۱ خرداد پس از دستگیری در کلانتری تهرانپارس کشته شد.
- وحیدرضا طباطبایی: ۳ تیر در بهارستان به دلیل اصابت گلوله به سر کشته شد.
- یعقوب بروایه: ۴ تیر از بالای مسجد لولاگر مورد اصابت گلوله قرار گرفت و کشته شد.
- جعفر بروایه: ۷ تیر در میدان بهارستان بر اثر اصابت گلوله به سر کشته شد.
- حسین اکبری: پس از بازداشت توسط نیروهای امنیتی کشته شد.
- محمدجواد پرنداخ: در اصفهان پس از بازداشت توسط وزارت اطلاعات به طرز مشکوکی جان باخت.
- حمید مداح شورچه: در مشهد پس از بازداشت بر اثر شکنجه کشته شد.
- آرمان استخریپور: در جریان اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم توسط نیروهای امنیتی کشته شد.
- رامین پوراندرجانی: پزشک وظیفه بازداشت